WBC در آزمایش خون چیست؟ حد نرمال و تفسیر نتایج
شمارش گلبول‌های سفید یا WBC در آزمایش خون جهت سنجش و بررسی انواع مختلف این گلبول‌ها در خون انجام می‌شود. این آزمایش برای ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی بدن، شناسایی عفونت‌ها و التهاب‌ها و ارزیابی شماری از اختلالات خونی بسیار کاربرد دارد. در این مطلب از مجله بادی‌بان به بررسی کامل این آزمایش و نقش آن در سلامتی می‌پردازیم.
فهرست مطالب
گلبول‌های سفید، که به نام لوکوسیت نیز شناخته می‌شوند، نقش مهمی در دفاع از بدن در برابر پاتوژن‌ها دارند. افزایش یا کاهش غیرطبیعی تعداد این گلبول‌ها می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات سلامت باشد که نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند. برای تفسیر نتایج WBC در آزمایش خون می‌توانید به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه کنید. بادی‌بان، پلتفرم تفسیر آنلاین جواب آزمایش نیز می‌تواند در این زمینه همراه شما باشد.
نگاهی به WBC در آزمایش خون
آزمایش WBC یا WBC Blood Test بخشی از آزمایش کامل خون یا آزمایش CBC محسوب می‌شود و برای بررسی تعداد انواع مختلف گلبول‌های سفید استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، این آزمایش یکی از اولین آزمایش‌هایی است که پزشک برای تشخیص اولیه درخواست می‌کند. شمارش دقیق این سلول‌ها، می‌تواند پاسخ سیستم ایمنی بدن و وجود مشکلات احتمالی را نشان دهد.
آزمایش WBC چه مواردی را بررسی می‌کند؟
گلبول‌های سفید دارای اشکال و قابلیت‌های مختلفی هستند. این آزمایش، تعداد هر یک از انواع مختلف گلبول‌های سفید خون را که وظایف خاصی بر عهده دارند را ارزیابی می‌کند. در هر شرایطی از بیماری‌ها تا تغییرات فیزیولوژیک، تعداد این سلول‌ها ممکن است تغییر کند. این تغییرات به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا به تهدیدات مختلف پاسخ دهد. تعداد نرمال گلبول‌های سفید معمولا بین ۴۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ سلول در هر میکرولیتر خون است.
هدف از بررسی WBC در آزمایش خون چیست؟
افزایش یا کاهش غیرطبیعی تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند نشان‌دهنده برخی بیماری‌ها باشد. این تغییرات در شمارش WBC ممکن است نشان‌دهنده عفونت‌های پنهان، بیماری‌های خودایمنی، نقص سیستم ایمنی، یا حتی تغییرات فیزیولوژیک مانند بارداری باشند.
مواردی که پزشک ممکن است آزمایش WBC را تجویز کند
این آزمایش به عنوان یکی از تست‌های عمومی خون در بسیاری از موارد درخواست می‌شود. پزشک ممکن است در شرایط زیر به شمارش گلبول‌های سفید توجه ویژه داشته باشد:
- آنمی یا کم‌خونی
- لوسمی یا سرطان خون
- عفونت‌ها
در موارد خاص، آزمایش شمارش افتراقی (Differential Count) نیز انجام می‌شود تا هر نوع گلبول سفید به صورت جداگانه شمارش و بررسی شود.
انواع گلبول‌های سفید و وظایف آن‌ها
- ائوزینوفیل‌ها: این سلول‌ها در عفونت‌های انگلی و واکنش‌های حساسیتی افزایش می‌یابند.
- بازوفیل‌ها: در واکنش‌های آلرژیک فعال هستند و با ترشح هیستامین، باعث بروز آلرژی می‌شوند.
- نوتروفیل‌ها: سلول‌های چند هسته‌ای که در عفونت‌ها افزایش می‌یابند. آن‌ها به بافت‌ها حرکت کرده و با بیگانه‌خواری، عوامل مضر را از بین می‌برند.
- لنفوسیت‌ها: سلول‌های تک‌هسته‌ای که در ایجاد ایمنی پایدار نقش دارند و با تولید آنتی‌بادی‌ها از بدن محافظت می‌کنند.
- مونوسیت‌ها: سلول‌های بزرگ تک‌هسته‌ای که در بافت‌ها از طریق بیگانه‌خواری به مبارزه با پاتوژن‌ها کمک می‌کنند.
تفسیر آزمایش WBC در بیماری کرونا و سایر عفونت‌ها
در دوران ابتلا به بیماری‌هایی نظیر کرونا، تعداد گلبول‌های سفید ممکن است افزایش یا کاهش یابد. این تغییرات می‌توانند نشان‌دهنده شدت بیماری و مرحله عفونت باشند.
در برخی موارد، افزایش یا کاهش تعداد گلبول‌های سفید، همراه با تغییرات دیگر، به پزشک کمک می‌کند تا درمان مناسب را برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹ انتخاب کند.
افزایش تعداد گلبول‌های سفید در بارداری
در دوران بارداری، بدن زنان با افزایش حجم خون و همچنین نیاز به حفاظت از جنین مواجه می‌شود. در این دوره، افزایش ملایم در تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند به دلیل استرس یا تلاش سیستم ایمنی برای مقابله با عفونت‌ها باشد. به همین دلیل، پزشکان معمولاً در دوران بارداری آزمایش‌های خون را مرتباً درخواست می‌دهند.
تعداد غیرطبیعی گلبول‌های سفید و ارتباط آن با سرطان
بیماری‌هایی مانند لوسمی یا لنفوم، که به تقسیم بی‌رویه سلول‌های مغز استخوان منجر می‌شوند، ممکن است باعث تغییرات قابل‌توجه در شمارش گلبول‌های سفید شوند؛ اما افزایش یا کاهش تعداد گلبول‌های سفید الزاماً نشانه سرطان نیست و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دارد.
چگونگی انجام آزمایش WBC
آزمایش WBC بخشی از آزمایش CBC است و به نمونه خون وریدی نیاز دارد که از طریق خون‌گیری ساده انجام می‌شود. برای آزمایش ائوزینوفیل‌ها و سایر سلول‌های خونی، اغلب از دستگاه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. در صورت درخواست آزمایش تفریقی (Diff)، نمونه خون در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
آمادگی برای انجام آزمایش WBC
برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن یا آماده‌سازی خاصی نیست. کافی است نسخه خود را به آزمایشگاه ببرید و نمونه خون را ارائه دهید.
داروهایی که می‌توانند بر نتیجه آزمایش WBC تأثیر بگذارند
برخی داروها ممکن است باعث افزایش یا کاهش گلبول‌های سفید شوند. این داروها شامل ضدتشنج‌ها، کورتیکواستروئید، آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌هیستامین، هپارین، کینیدین، کلوزاپین، دیورتیک، سولفونامید و دیگر داروهای شیمی‌درمانی می‌شوند. قبل از انجام آزمایش WBC، پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.
مقدار نرمال WBC در آزمایش خون (سنین مختلف)
نتیجه آزمایش WBC معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از انجام آزمایش در دسترس است؛ اما بسته به پیچیدگی آزمایش ممکن است بیشتر نیز طول بکشد. میزان نرمال گلبول‌های سفید در هر میکرولیتر خون در افراد مختلف متفاوت است:
- مقدار نرمال WBC در نوزادان: ۹ هزار تا ۳۰ هزار گلبول سفید در هر میکرولیتر خون
- مقدار نرمال WBC در کودکان زیر دو سال: ۶۲۰۰ تا 17 هزار گلبول سفید در هر میکرولیتر خون
- مقدار نرمال WBC در بزرگسالان: ۵ هزار تا 10 هزار گلبول سفید در هر میکرولیتر خون
این مقادیر ممکن است بسته به روش‌ها و مقیاس‌های سنجش آزمایشگاهی متفاوت باشد و در صورت وجود مقادیر غیرطبیعی، باید با پزشک خود مشورت کنید.
تفسیر آزمایش WBC
افزایش WBC در آزمایش خون (لوکوسیتوز)
افزایش گلبول‌های سفید خون می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی به شرح زیر باشد.
- استعمال سیگار
- توبرکلوز یا سل
- تومورهای مغز استخوان
- لوسمی
- بیماری‌های التهابی همچون آرتروز
- استرس
- ورزش
- آسیب بافتی
- بارداری
- آلرژی
- آسم
- برخی داروها همچون کورتیکواستروئید
در صورت بالا یا پایین بودن WBC، پزشک ممکن است آزمایشات مکمل دیگری تجویز کند.
کاهش WBC در آزمایش خون (لوکوپنی)
کمبود گلبول‌های سفید خون ممکن است ناشی از عوامل مختلفی به شرح زیر باشد.
- HIV
- بیماری‌های خودایمنی
- آسیب و بیماری‌های مغز استخوان
- لنفوم
- عفونت‌های شدید
- بیماری و اختلال کبد و طحال
- لوپوس
- پرتودرمانی
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
علل موثر در افزایش یا کاهش WBC در آزمایش خون
گاها استرس و ترومای ناگهانی نیز می‌تواند در تعداد گلبول‌های سفید خون تأثیر گذاشته و آن را افزایش یا کاهش دهند. از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند باعث تغییر در نتیجه آزمایش WBC شوند، موارد زیر هستند:
- عفونت‌ها: افزایش تعداد گلبول‌های سفید در زمان عفونت‌ها معمولاً رخ می‌دهد تا بدن بتواند با میکروب‌ها مبارزه کند و از خود دفاع کند.
- داروها: برخی داروها می‌توانند سبب افزایش یا کاهش گلبول‌های سفید خون شوند و بدین ترتیب نتایج آزمایش WBC را تحت تأثیر قرار دهند.
- سرطان خون: در سرطان‌هایی مانند لنفوم و لوسمی، تولید زیاد و غیرطبیعی سلول‌های خونی در مغز استخوان رخ می‌دهد که این وضعیت خطر خونریزی و عفونت‌های شدید را افزایش می‌دهد.
- بیماری‌های نقص سیستم ایمنی: نقص در سیستم ایمنی که اغلب در بیماری‌هایی مانند HIV مشاهده می‌شود، و همچنین سرطان‌ها و سایر بیماری‌های تهدیدکننده سیستم ایمنی، تأثیر مستقیمی بر تعداد گلبول‌های سفید دارند. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی نیز در کاهش تعداد این سلول‌ها نقش دارند.
- سندروم میلودیسپلاستیک: این سندروم باعث تولید غیرطبیعی سلول‌های خونی می‌شود، به‌طوری‌که مغز استخوان مقادیر زیادی از این سلول‌ها را می‌سازد.
- اختلالات میلوپرولیفراتیو: این اختلالات باعث تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌های نابالغ خونی در مغز استخوان می‌شوند که سپس وارد جریان خون می‌شوند و تعادل تعداد گلبول‌های سفید را برهم می‌زنند.
این عوامل ممکن است به تغییرات موقتی یا طولانی‌مدت در نتایج آزمایش WBC منجر شوند که نیازمند بررسی‌های دقیق پزشکی است.
علائم و نشانه‌های تعداد غیرطبیعی گلبول‌های سفید
- شمار پایین گلبول‌های سفید ممکن است با علائمی نظیر بدن درد، تب و لرز و سردرد همراه باشد.
- افزایش تعداد گلبول‌های سفید معمولاً بدون علائم خاص است و بیشتر به علت بیماری زمینه‌ای رخ می‌دهد.
نتیجه‌گیری و اهمیت مراجعه به پزشک
آزمایش WBC بخش مهمی از چکاپ‌های عمومی است که به پزشکان در تشخیص و مدیریت بیماری‌ها کمک می‌کند. اگر نتایج آزمایش شما غیرطبیعی بود، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای بررسی علت اصلی درخواست کند. در صورتی که به مشکلات تولید سلول‌های خونی مشکوک باشند، ممکن است شما را به متخصص خون یا هماتولوژی ارجاع دهند.
کارشناس آزمایشگاه | آزمایشگاه پاتوبیولوژی صاحب کوثر
سوابق تحصیلی:
- کارشناسی ارشد ژنتیک مولکولی
- کارشناسی علوم آزمایشگاهی
