تفسیر آزمایش رنین؛ راهکار کلیدی تشخیص فشار خون و مشکلات کلیه‌

آزمایش رنین یک آزمایش ضروری در ارزیابی سیستم هورمونی بدن، بویژه اختلالات فشار خون، الکترولیت‌ها و عملکرد کلیه‌ها در بدن شماست. تفسیر آزمایش رنین دارای نکاتی‌ مرتبط با وضعیت بالینی، داروها و شرایط نمونه‌گیری است. در این مطلب از مجله بادی‌بان به شما می‌گوییم که آزمایش رنین چیست؟ چگونه تفسیر می‌شود و چه عواملی منجر به افزایش یا کاهش سطح رنین می‌شود؟

اگر فشار خون بالایی دارید که به آن «پرفشاری خون» یا «هیپرتانسیون» هم گفته می‌شود، پیدا کردن دلیلش بسیار مهم است. یکی از آزمایش‌هایی که می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند، آزمایش رنین است.

پزشک ممکن است آزمایش رنین را در شرایط زیر تجویز کند:

• وقتی فشار خون در سنین پایین شروع شده باشد.
• وقتی داروها به‌خوبی فشار خون را کنترل نمی‌کنند.

شما می‌توانید تفسیر آزمایش رنین را از طریق بادی‌بان، دستیار خواندن جواب آزمایش با هوش مصنوعی، تنها با آپلود عکس برگه آزمایش یا پی‌دی‌اف آن دریافت کنید.

رنین چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

رنین، آنزیمی است که در کلیه‌ها ساخته می‌شود بعنوان بخشی از سیستم رنین–آنژیوتانسین–آلدوسترون (RAAS) به تنظیم فشار خون و کنترل سطح سدیم و پتاسیم در بدن کمک می‌کند. زمانی که فشار خون پایین بیاید یا بدن نمک کافی نداشته باشد، رنین وارد جریان خون می‌شود و برخی واکنش‌های زنجیره‌ای به شرح زیر را در بدن ایجاد می‌کند:

• رنین، آنژیوتانسینوژن (پیش‌ساز آنژیوتانسین که توسط کبد شما تولید می‌شود) را به آنژیوتانسین I تبدیل می‌کند. (آنژیوتانسین هورمونی است که عروق خونی شما را باریک می کند.)
• آنژیوتانسین I به آنژیوتانسین II تبدیل می‌شود.
• آنژیوتانسین II رگ‌های خونی شما را باریک می‌کند و ترشح آلدوسترون را تحریک می‌کند.
• آلدوسترون به کلیه‌های شما کمک می‌کند تا آب و نمک را حفظ کنند و میزان آب را در بدن افزایش دهند.
• این عمل باعث افزایش فشار خون شما می شود.

اگر این فرایند بدرستی در بدن اجرا نشود، ممکن است فشار خون بیش از حد بالا برود.

آزمایش رنین چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش رنین معمولاً همراه با آزمایش آلدوسترون انجام می‌شود تا تصویر دقیق‌تری از عملکرد سیستم RAAS به دست آید.

پزشکان معمولاً سطح رنین و آلدوسترون را همزمان بررسی می‌کنند. نام‌های دیگر این آزمایش عبارت‌اند از:

• تست فعالیت رنین پلاسما (PRA)
• نسبت آلدوسترون به رنین (ARR)

برای انجام آزمایش رنین، معمولا مقدار کمی خون از شما گرفته و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. نتیجه آزمایش رنین مشخص می‌کند سطح این هورمون‌ها بالا، پایین یا طبیعی است.

نتایج زیر ممکن است سرنخی برای دلیل فشار خون بالا باشد:

• رنین بالا و آلدوسترون طبیعی: ممکن است نشان دهد بدن شما به نمک حساس است.
• رنین پایین و آلدوسترون بالا: احتمال دارد بدلیل آلدوسترونیسم اولیه باشد.
• رنین بالا و آلدوسترون پایین: ممکن است بدلیل بیماری آدیسون باشد.
• رنین و آلدوسترون بالا: ممکن است بدلیل آلدوسترونیسم ثانویه یا در زمینه بیماری‌های قلبی و کبدی باشد.
• رنین و آلدوسترون پایین: اختلال عملکرد غده فوق کلیه (سندروم کوشینگ)

نتیجه آزمایش رنین به پزشک در زمینه تشخیص درست، انتخاب درمان و تجویز داروی مناسب برای شما کمک می‌کند.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش رنین تاثیر دارند؟

سطح رنین و آلدوسترون در بدن تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند موارد زیر است:

• ساعت روز: سطح رنین و آلدوسترون در بدن معمولاً صبح‌ها بیشتر است.
• وضعیت بدن هنگام خون‌گیری: حالت نشسته یا خوابیده هنگام آزمایش بر سطح رنین و آلدوسترون تاثیر دارد.
• مصرف برخی داروها و مکمل‌ها
• مقدار نمک مصرفی
• بارداری: منجر به افزایش رنین می‌شود.
• استرس
• ورزش
• بیماری شدید

برای افزایش دقت آزمایش رنین، ممکن است پزشک برخی موارد زیر را از شما بخواهد:

• مصرف بعضی داروها مثل داروهای فشار خون، دیورتیک‌ها، مسکن‌ها و دارو‌های ضدبارداری (OCP) را موقتاً قطع کنید.
• مصرف نمک را چند روز قبل از آزمایش کاهش دهید. (توصیه می‌شود تقریبا از ۳ روز قبل آزمایش مقدار نمک مصرفی روزانه حدکثر ۳ گرم باشد.)
• در صورت بیماری شدید، آزمایش را به زمان دیگری موکول کنید.

نکته: مصرف لیکورایس سیاه طبیعی (Natural black licorice) و محصولات حاوی این ماده، باید از ۲ هفته قبل از نمونه‌گیری قطع شود.

داروهای موثر بر نتیجه آزمایش رنین

مصرف دارو‌های زیر ممکن است بر نتیجه آزمایش رنین تاثیر بگذارد. به همین دلیل ممکن است قبل از آزمایش به توصیه پزشک در دوز مصرف تغییر ایجاد شود یا موقتا قطع شود.

• داروهای ضد فشار خون
• دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور)
• استروژن‌ها
• قرص‌های ضدبارداری خوراکی
• گشادکننده‌های عروق (وازودیلاتورها)

حتماً قبل از آزمایش با پزشک درباره مواردی که باید رعایت کنید، مشورت کنید.

انواع آزمایش رنین

1. اندازه‌گیری مستقیم رنین (DRC): در این آزمایش مقدار واقعی رنین در خون اندازه‌گیری می‌شود.
2. فعالیت رنین پلاسما (PRA): در این آزمایش بررسی می‌شود که رنین تا چه اندازه فعال است و چقدر آنژیوتانسینوژن را به آنژیوتانسین I تبدیل می‌کند.

تفسیر آزمایش رنین

تفسیر آزمایش رنین بسته به سن، کیت آزمایشگاهی، شرایط فیزیکی، وضعیت بدن هنگام نمونه‌گیری (ایستاده یا خوابیده)، رژیم غذایی و داروهای مصرفی می‌تواند متفاوت باشد.

جدول تفسیر آزمایش رنین

مقادیر نرمال در تفسیر آزمایش رنین

• رنین مستقیم (DRC): حدود ۶ – ۳۴ mIU/L
• فعالیت رنین پلاسما (PRA): حدود ۰.۷ – ۳.۳ ng/ml/h
• نسبت آلدوسترون به رنین (ARR): ۲۰-۴۰

نسبت آلدوسترون به رنین، شاخص مهمی برای تشخیص بعضی از اختلالات غدد فوق کلیوی است اگر نسبت آلدوسترون به رنین بالا باشد، احتمال اختلالاتی مثل هیپرآلدوسترونیسم اولیه وجود دارد.

نکات مهم در تفسیر آزمایش رنین

1. سطح سدیم بدن: سدیم پایین باعث افزایش رنین می‌شود و سدیم بالا آن را کاهش می‌دهد.
2. وضعیت بدن هنگام نمونه‌گیری: ایستادن باعث افزایش سطح رنین نسبت به خوابیدن می‌شود. سطح رنین در حالت ایستاده ۲ تا ۴ برابر حالت خوابیده است.
3. مصرف برخی داروها: بعضی داروها رنین را زیاد یا کم می‌کنند.
   • داروهای کاهنده رنین: بتابلوکرها، NSAID ها، مهارکننده‌های ACE و ARB
   • داروهای افزاینده رنین: دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های کلسیم، آلیسکیرن
4. زمان نمونه‌گیری: بهتر است صبح‌ زود انجام شود و بهترین زمان ۲ ساعت بعد از بیدار شدن است.
5. رژیم غذایی: مصرف زیاد یا کم نمک بر نتیجه تأثیر می‌گذارد و بهتر است قبل از آزمایش کنترل شود. رژیم کم‌نمک رنین را افزایش می‌دهد.

دارو‌های کاهنده رنین در آزمایش خون

• بتابلاکر
• آگونیست‌‌ آلفا (شامل کلونیدین و متیل دوپا)
• آلیسکرین
• NSAID
• دیورتیک نگهدارنده پتاسیم

دارو‌های افزاینده رنین در آزمایش خون

• ACE
• ARB
• CCB

علت بالا بودن رنین در آزمایش خون چیست؟

بالا بودن رنین در آزمایش خون می‌تواند به دلایل زیر باشد:

• آدیسون
• سیروز
• نارسایی قبلی
• دهیدراتاسیون یا کم‌آبی بدن
• خونریزی
• افت فشار خون
• اختلال خون‌رسانی به کلیه
• فعال‌شدن سیستم سمپاتیک
• هایپوکالمی
• تومور‌های ترشح‌کننده رنین
• هایپرتنشن بدخیم
• هایپرتنشن کلیوی
• مصرف برخی داروها
• بارداری

علت پایین بودن رنین در آزمایش خون چیست؟

پایین بودن رنین در آزمایش خون می‌تواند به دلایل زیر باشد:

• آلدوسترونیسم اولیه (سندروم کون)
• درمان با استروئید
• درمان با ADH
• هایپرتنشن‌های حساس به نمک (به دلیل مصرف بالای سدیم ایجاد می‌شود.)
• اختلالات کلیوی

چه زمانی پزشک آزمایش رنین را درخواست می‌کند؟

• برای بررسی علت فشار خون بالا، به‌خصوص اگر مقاوم به درمان باشد.
• اگر بیمار علائم کمبود یا زیاد بودن آلدوسترون داشته باشد.
• بررسی احتمال تنگی شریان کلیه
• پیگیری درمان بیماری‌هایی مثل نارسایی قلبی یا سیروز

کاربرد بالینی آزمایش رنین چیست؟

• تشخیص هیپرآلدوسترونیسم اولیه و ثانویه
• ارزیابی فشار خون مقاوم به درمان
• تشخیص تنگی شریان کلیه
• پایش پاسخ به درمان در نارسایی قلبی و سیروز

کلام آخر بادی‌بان

آزمایش رنین یک ابزار مهم برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با فشار خون و تعادل الکترولیت‌ها در بدن است. برای تفسیر دقیق آن، باید شرایط بالینی بیمار، وضعیت بدن هنگام نمونه‌گیری، رژیم غذایی و داروهای مصرفی در نظر گرفته شوند.

منابع

webmd, hypertension high blood pressure
uclahealth, renin test
primaryaldosteronism, aldosterone renin ratio
mountsinai, renin blood test

سروناز ابراهیمی

من سروناز، متخصص دیجیتال‌مارکتینگ هستم و در مجله بادی‌بان، طبق منابع تاییدشده پزشکی، از موضوعات متنوعی می‌نویسم تا در زمینه پزشکی بروز باشید.